Крива Паланка

Крива Паланка е град во североисточниот дел на Република Македонија, сместен во областа Славиште, под падините на Осоговските Планини, на двата брега на Крива Река. Во близина е граничниот премин Деве Баир кон Република Бугарија. Според пописот од 2021 година, во градот живеат 13.481 жители и спаѓа во групата на средни градови.


ПОТЕКЛО НА ИМЕТО

Името на градот доаѓа од долината на Крива Река. Старото име било Егри Дере, што на турски значи „крива река“.


ИСТОРИЈА

Крива Паланка е еден од поновите градови во Македонија. Основана е од Турците, поточно од Бајрам-паша, во 1633 година (1043 според муслиманскиот календар). Основањето е забележано на плоча испишана со арапска азбука, која првично стоела на влезот на тврдината, а денес се чува во Музејот на Македонија во Скопје. Градот првично служел како воен и одбранбен центар.

Во XIX век во Крива Паланка делувал преродбеникот Јоаким Крчовски, кој во Будим ги печател своите пет книги (1814–1819) на народен говор, со поддршка од локалните трговци. Тој оставил длабок белег врз описменувањето и основал црковно-ќелијно училиште во 1817 година.

Првата и Втората светска војна

По 1918 година, Крива Паланка за првпат станува општина во рамките на Вардарската Бановина на кралството СХС. Градот добива прв домороден градоначалник и свој препознатлив лик. Во овој период се изградени значајни објекти: општинската зграда, Офицерскиот дом, училиштето „Партизан“, Старата болница, и е регулирано коритото на Крива Река. Започната е и изградбата на првата хидроцентрала во североисточна Македонија, на Дурачка Река, но проектот бил прекинат.


КУЛТУРА

Крива Паланка е град со богато културно наследство. Манастирот „Св. Јоаким Осоговски“ е духовното срце на регионот и симбол на идентитетот. Културниот живот е исполнет со уметници, писатели и музичари кои го пренесуваат духот на ова подрачје низ своите дела. Секој агол во градот е сведоштво за историја и култура.


ХРАНА

Кривопаланечката кујна е едноставна и традиционална, но длабоко поврзана со емоции. Посебно место имаат осоговската пастрмка, зимниците во дрвени буренца, домашниот ајвар, гравот зготвен со планинска вода и слаткото од диви јагоди. Храната тука не е само оброк, туку наследство што се чува со љубов.


СПОРТ

Крива Паланка е позната по својот спортски дух. Фудбалскиот клуб „Осогово“, младинските ракометни и кошаркарски тимови, како и рекреативците кои трчаат, возат велосипеди или планинарат на Осогово, се дел од градската енергија. Спортот овде е воспитување, единство и гордост.